Papa, je bent depressief

“Weet je wat jij moet doen? Gewoon naar buiten gaan, de hond uitlaten, een pilletje nemen om te slapen, eens flink huilen en daarna een glaasje wijn drinken.” Dochter Rosalie voelde aan wat haar vader nodig had. Hij lag om 10 uur nog in zijn bed en staarde naar het plafond. En dat al een paar dagen. Opa was overleden en haar papa probeerde dit te verwerken. Op zijn manier. “Je moet het loslaten”, had iemand geadviseerd. “Je moet het toelaten”, adviseerde een ander. Maar ook dit keer had dochter Rosalie het bij het rechte eind.

Ze voelde feilloos aan wat er aan de hand was. Ook toen opa nog niet was overleden, wist zij al wat er ging gebeuren. “Ik heb buikpijn, mama”, piepte ze die ochtend. Ik voelde aan haar buik en wist wat er aan de hand was. De emoties waren al aan het rommelen. Ze bleef thuis van school en toen wij halsoverkop naar het ziekenhuis moesten, vertrok zij zonder morren met de hond Saartje naar de dierenarts. Want ook Saartje had buikpijn. “Wat doet je dochter dat toch lief en vakkundig, en dat voor een meisje van 13”, vertelde de dierenarts mij aan de telefoon.

“Ik ga niet een gedichtje voorlezen bij de crematie”, wist ze ons stellig bij thuiskomst te vertellen. “Waarom niet?” “Nou als oma gaat huilen, dan moet ik ook huilen en dat wil ik niet.” Ze leek toch meer op haar vader dan ze dacht. Want ook hij wilde niet huilen. Alsof het verdriet niet naar buiten mocht komen. Maar toen ze die avond onder de douche stond, hoorden we haar al weer zingen. Zo makkelijk gaat dat bij kinderen. “Ja, je wordt geboren en gaat ook weer dood. Opa was heel ziek en is nu gewoon vrij. Toch?” Rationeel gezien had ze natuurlijk gelijk, maar dit voelde toch nog anders.

“Wil jij een toespraak houden bij de crematie?”, werd mij gevraagd. Ik twijfelde. Maar had ik het niet altijd over “voorleven” tegen de ouders van de kinderen die bij mij kwamen. Ik had nu de kans om aan mijn kinderen te laten zien hoe je ook afscheid kunt nemen van iemand die je lief hebt. Om het voor te leven. En ik had inmiddels de nodige ervaring: ik stond dagelijks een “toespraak” te houden als ik lesgaf aan de kinderen. Daarbij dacht ik direct aan mijn eigen moeder. Hoe heldhaftig zij altijd de overledenen en rouwenden had begeleid in de familie. Ik voelde dat ik hulp zou krijgen “van boven” en besloot de toespraak te schrijven.

En we kregen meer berichten van boven die dag. "Kijk daar, wat een felle ster." We reden in de auto naar huis en keken allemaal in de door dochter Rosalie aangegeven richting. In de donkere avondhemel was er inderdaad een ster die er uitsprong. "Die ster heeft vanaf nu de 'opa Jan'", Broer Jerome, die toch wat nuchterder aangelegd was, grinnikte. "Het lijkt wel of de ster ons volgt", zei hij een paar dagen later met zachte stem. We zaten rond het kampvuur op Texel en keken omhoog. En ja hoor. Daar was 'opa Jan' weer. "Zo is hij altijd bij ons."

Vader Erwin had goed geluisterd naar zijn dochter en trok zijn eigen plan. Hij maakte grote wandelingen met de hond. Ging de natuur in, uitwaaien. Deed urenlang aan yoga. “Leven is leren netjes dood te gaan”, stond er op de scheurkalender deze week. Laten we vooral weer gaan leven!