Wil je een studiedag voor leerkrachten organiseren met als thema ‘rust in de klas en in de school’? Daar moest ik wel even over nadenken. Bij mij in de les is het namelijk lang niet altijd rustig en eigenlijk ben ik er ook geen voorstander van. En studiedagen zijn voor mij niet weggelegd. Ik ben aanhanger van het “ervarend leren” en vind het belangrijk mensen zelf op zoek te laten gaan naar antwoorden op hun eigen vragen. En dan komt de rust van zelf. Maar toen we hierover met elkaar in gesprek kwamen, kreeg ik er steeds meer zin in. Het ging namelijk over respect, naar elkaar kunnen luisteren en onruststokers. Maar ook over hoe je zelf als leerkracht sterk staat en je niet laat grijpen door alles wat er om je heen gebeurt. Al brainstormend kwamen we tot 4 beelden: een vogel in een kooitje, een spiegel, een gereedschapskist en een handleiding.
Vogel in een kooitje
Onlangs was ik op huisbezoek bij een meisje die een parkiet had. Het beestje zat in het kooitje, maar het deurtje stond open. Als hij wilde kon hij een rondje door de huiskamer vliegen om daarna weer in het kooitje terug te komen. Als er een vreemde in huis was, dan werd het vogeltje heel nerveus en ging hij veel kwetteren. Wat hem hielp om rustig te worden was de theedoek over het kooitje te leggen. Maar hij kon zelf ook even wegkruipen in een kokertje waar voorheen chips in hadden gezeten. Kinderen zitten ook in een kooitje op school, zeker vanaf groep 3. Ze hebben over het algemeen weinig bewegingsvrijheid, moeten veel leren en hebben weinig ruimte met nog 29 andere kinderen in het zelfde kooitje. Bovendien zijn ze meestal niet in staat om even weg te kruipen in een kokertje als het ze te veel wordt. Ook hun leerkrachten zitten in dat kooitje. Er zijn allerlei leerplannen en CITO-toetsen waaraan ze zich moeten houden. Het kooitje wordt steeds voller. En sommige leerkrachten voelen zich daar zo aan gebonden dat ze niet meer in staat zijn om eens lekker “te vliegen”, te doen met de kinderen wat intuïtief wordt ingegeven. Het gevoel van vrijheid, waar iedereen toch naar op zoek is.
In de spiegel kijken
Veel onrust in de klas wordt veroorzaakt door externe factoren. Bijna 80% van de leerkrachten wijdt dit vooral aan de opvoeding, het karakter van het kind, de omgeving waarin het opgroeit, de games, het veelvuldig televisie kijken en de voeding (externe attributie). Slechts 20% kijkt naar zichzelf (interne attributie). Sluit mijn les wel aan bij deze kinderen? Is het misschien te hoog gegrepen of veel te makkelijk? En hoe rustig ben ik zelf eigenlijk? Als je zelf onrustig bent, is het vele malen moeilijker om rust te bewerkstelligen in een klas, dan wanneer je zelf uitgerust en relaxed bent. De hoeden van Bono is een model om de interactie tussen mensen inzichtelijk te maken. Niet alleen tussen leerkrachten en leerlingen, maar ook thuis tussen ouders en kinderen. Het uitgangspunt is dat de hoed die jij het meeste op hebt, een reactie teweeg brengt bij de ander. Als je zelf de kritische (zwarte) hoed op hebt, is de kans groot dat je of kinderen krijgt die alle regels aan hun laars lappen (vrije kinderen) of afhankelijk worden van jouw oordeel en daar heel angstig voor zijn. Als je zelf de verzorgende (gele) hoed op hebt, dan werkt het waarschijnlijk verstikkend en geef je onvoldoende ruimte aan de kinderen, waardoor ze angstig reageren en niet in staat zijn hun eigen problemen op te lossen. Wat mij helpt is om te spelen met de hoeden. Soms ben ik het vrije kind en ga ik lekker stoeien en spelen in de les, maar ik kan ook heel kritisch zijn en verzorgend. De volwassen hoed (wit) tot slot zorgt ervoor dat je op een volwassen manier met elkaar om kunt gaan. Onderzoekend, informatie vragend, informatie gevend, rationeel en objectief.
Gereedschapskist
Het is niet makkelijk om in de spiegel te kijken en het veroorzaakte dan ook wat onrust in de groep leerkrachten. We besloten om eens te gaan inventariseren welke werkvormen er allemaal zijn om een klimaat te scheppen in de klas, waar iedereen zich goed bij voelt. Zo was er een juf die vertelde dat ze de kleuters “stil” kon toveren, waarna ze in alle rust naar buiten liepen. Een ander vertelde dat wanneer er veel onrust in de klas is, hij voor een verrassing zorgt. Het licht uit doen, op de grond gaan zitten met je jas aan en een zaklamp, om vervolgens samen een verhaal te gaan lezen. Ik vertelde dat als mijn zoon heel onrustig was, ik hem een moeilijke rekensom gaf. Doordat hij zich daarop gaat concentreren, komt hij dichter bij zichzelf. Even het deurtje van het vogelkooitje open zetten, kan ook helpen. Muziekje luisteren, tekening maken, een keertje extra buiten spelen, een klusje buiten de klas doen, een mooi verhaal vertellen, humor. Er bleek nu al zoveel gereedschap in de kist te zitten, waarmee we eigenlijk direct aan de gang konden gaan. Alleen door eens goed naar elkaar te luisteren, open te staan en te leren van elkaars ervaringen.
Handleiding
Ook ik heb mijn eigen “onruststoker”. Als hij de les in komt, gaat hij rondrennen, binnen 10 minuten is hij aan het vechten met een ander kind, hij schreeuwt en is woest. Maar hij is ook mijn leermeester, want als ik zijn handleiding begrijp, begrijp ik mezelf ook weer een beetje beter en kan ik daarmee andere kinderen verder helpen. Na 4 lessen was ik moedeloos, er was geen enkele verbetering te zien in zijn gedrag, ondanks de ‘gereedschapskist” die ik had ingezet en ik besloot de hulp in te roepen van een ander. “Wil jij een lesje bijwonen en observeren?” Samen ontdekten we dat de ‘onruststoker” de hele les door op “mijn rode knop” drukte. Waardoor ik zelf geïrriteerd raakte en niet meer in staat was om de “volwassen” hoed op te zetten. De oplossing kreeg ik toen ik op de fiets zat: deze jongen heeft liefde en positieve aandacht nodig! En zo voelde het ook echt. Vol enthousiasme stapte ik de volgende keer de les binnen. Hij was er echter niet bij, voor straf mocht hij de Rots en waterles niet bijwonen, omdat hij in de klas iets had uitgespookt. Ik baalde ontzettend, want de vraag stond nog steeds uit of ik deze jongen hiermee had kunnen helpen. De handleiding is nog niet af.
Vogel in een kooitje
Onlangs was ik op huisbezoek bij een meisje die een parkiet had. Het beestje zat in het kooitje, maar het deurtje stond open. Als hij wilde kon hij een rondje door de huiskamer vliegen om daarna weer in het kooitje terug te komen. Als er een vreemde in huis was, dan werd het vogeltje heel nerveus en ging hij veel kwetteren. Wat hem hielp om rustig te worden was de theedoek over het kooitje te leggen. Maar hij kon zelf ook even wegkruipen in een kokertje waar voorheen chips in hadden gezeten. Kinderen zitten ook in een kooitje op school, zeker vanaf groep 3. Ze hebben over het algemeen weinig bewegingsvrijheid, moeten veel leren en hebben weinig ruimte met nog 29 andere kinderen in het zelfde kooitje. Bovendien zijn ze meestal niet in staat om even weg te kruipen in een kokertje als het ze te veel wordt. Ook hun leerkrachten zitten in dat kooitje. Er zijn allerlei leerplannen en CITO-toetsen waaraan ze zich moeten houden. Het kooitje wordt steeds voller. En sommige leerkrachten voelen zich daar zo aan gebonden dat ze niet meer in staat zijn om eens lekker “te vliegen”, te doen met de kinderen wat intuïtief wordt ingegeven. Het gevoel van vrijheid, waar iedereen toch naar op zoek is.
In de spiegel kijken
Veel onrust in de klas wordt veroorzaakt door externe factoren. Bijna 80% van de leerkrachten wijdt dit vooral aan de opvoeding, het karakter van het kind, de omgeving waarin het opgroeit, de games, het veelvuldig televisie kijken en de voeding (externe attributie). Slechts 20% kijkt naar zichzelf (interne attributie). Sluit mijn les wel aan bij deze kinderen? Is het misschien te hoog gegrepen of veel te makkelijk? En hoe rustig ben ik zelf eigenlijk? Als je zelf onrustig bent, is het vele malen moeilijker om rust te bewerkstelligen in een klas, dan wanneer je zelf uitgerust en relaxed bent. De hoeden van Bono is een model om de interactie tussen mensen inzichtelijk te maken. Niet alleen tussen leerkrachten en leerlingen, maar ook thuis tussen ouders en kinderen. Het uitgangspunt is dat de hoed die jij het meeste op hebt, een reactie teweeg brengt bij de ander. Als je zelf de kritische (zwarte) hoed op hebt, is de kans groot dat je of kinderen krijgt die alle regels aan hun laars lappen (vrije kinderen) of afhankelijk worden van jouw oordeel en daar heel angstig voor zijn. Als je zelf de verzorgende (gele) hoed op hebt, dan werkt het waarschijnlijk verstikkend en geef je onvoldoende ruimte aan de kinderen, waardoor ze angstig reageren en niet in staat zijn hun eigen problemen op te lossen. Wat mij helpt is om te spelen met de hoeden. Soms ben ik het vrije kind en ga ik lekker stoeien en spelen in de les, maar ik kan ook heel kritisch zijn en verzorgend. De volwassen hoed (wit) tot slot zorgt ervoor dat je op een volwassen manier met elkaar om kunt gaan. Onderzoekend, informatie vragend, informatie gevend, rationeel en objectief.
Gereedschapskist
Het is niet makkelijk om in de spiegel te kijken en het veroorzaakte dan ook wat onrust in de groep leerkrachten. We besloten om eens te gaan inventariseren welke werkvormen er allemaal zijn om een klimaat te scheppen in de klas, waar iedereen zich goed bij voelt. Zo was er een juf die vertelde dat ze de kleuters “stil” kon toveren, waarna ze in alle rust naar buiten liepen. Een ander vertelde dat wanneer er veel onrust in de klas is, hij voor een verrassing zorgt. Het licht uit doen, op de grond gaan zitten met je jas aan en een zaklamp, om vervolgens samen een verhaal te gaan lezen. Ik vertelde dat als mijn zoon heel onrustig was, ik hem een moeilijke rekensom gaf. Doordat hij zich daarop gaat concentreren, komt hij dichter bij zichzelf. Even het deurtje van het vogelkooitje open zetten, kan ook helpen. Muziekje luisteren, tekening maken, een keertje extra buiten spelen, een klusje buiten de klas doen, een mooi verhaal vertellen, humor. Er bleek nu al zoveel gereedschap in de kist te zitten, waarmee we eigenlijk direct aan de gang konden gaan. Alleen door eens goed naar elkaar te luisteren, open te staan en te leren van elkaars ervaringen.
Handleiding
Ook ik heb mijn eigen “onruststoker”. Als hij de les in komt, gaat hij rondrennen, binnen 10 minuten is hij aan het vechten met een ander kind, hij schreeuwt en is woest. Maar hij is ook mijn leermeester, want als ik zijn handleiding begrijp, begrijp ik mezelf ook weer een beetje beter en kan ik daarmee andere kinderen verder helpen. Na 4 lessen was ik moedeloos, er was geen enkele verbetering te zien in zijn gedrag, ondanks de ‘gereedschapskist” die ik had ingezet en ik besloot de hulp in te roepen van een ander. “Wil jij een lesje bijwonen en observeren?” Samen ontdekten we dat de ‘onruststoker” de hele les door op “mijn rode knop” drukte. Waardoor ik zelf geïrriteerd raakte en niet meer in staat was om de “volwassen” hoed op te zetten. De oplossing kreeg ik toen ik op de fiets zat: deze jongen heeft liefde en positieve aandacht nodig! En zo voelde het ook echt. Vol enthousiasme stapte ik de volgende keer de les binnen. Hij was er echter niet bij, voor straf mocht hij de Rots en waterles niet bijwonen, omdat hij in de klas iets had uitgespookt. Ik baalde ontzettend, want de vraag stond nog steeds uit of ik deze jongen hiermee had kunnen helpen. De handleiding is nog niet af.
Reacties
Een reactie posten