Opvoedingskramp

“73 procent van de onderzochte groep ouders maakt zich weleens zorgen over het gedrag en de ontwikkeling van hun kind,” lees ik in de krant. Het blijkt uit een onderzoek in opdracht van het tijdschrift J/M onder 600 ouders. Ik lees het voor aan de kinderen tijdens het ontbijt en mijn dochter vraagt met een serieus gezicht: “Mama, vind je het moeilijk om ons op te voeden?”

 

Vind ik opvoeden moeilijk?

Daar moet ik even over nadenken. Over al die keren dat ik ze moet vertellen om hun kamer op te ruimen. Over mijn zoontje die zo heel erg verdrietig was laatst. Over mijn dochtertje die de afgelopen weken in de vakantie wat extra rekenhulp nodig had van ons om weer goed van start te gaan in groep 4. Over de ruzie die ze laatst samen hadden om eigenlijk helemaal niets.

 

Of makkelijk?

Maar ook over het plezier dat we hebben, de gezamenlijke activiteiten en passies. Dat ik nog zoveel van ze kan leren, dat ik ze mag zien ontwikkelen, dat ze steeds zelfstandiger worden. Dat ze zo’n enorm geluk en plezier in zich hebben. Dat ze me helpen te relativeren (want wat is er nou echt belangrijk?) Dat ze zich kunnen verwonderen over kleine dingen. Dat ze me helpen nadenken over wie ik zelf ben en hoe ik zo ben geworden.

 

Ik voed eigenlijk mezelf op

En eindelijk heb ik dan het antwoord op haar vraag: “Eigenlijk vind ik opvoeden heel erg leuk, ik zou het voor geen goud willen missen. Door jullie op te voeden, voed ik mezelf ook weer een beetje op. Want als ik mopper over het opruimen van een slaapkamer, dan ontdek ik dat ik zelf eigenlijk ook een rommelkont ben. En als ik mijn zoon probeer te helpen bij het verwerken van zijn verdriet, ontdek ik dat ikzelf ook verdrietig mag zijn. En als ik met mijn kinderen zoek naar oplossingen voor een conflict, dan steek ik daar ook weer wat van op als ik een conflict heb met een ander.”

 

Confrontatie met jezelf

Dat maakt het tegelijkertijd ook zo lastig, volgens mij. Je wordt geconfronteerd met je eigen valkuilen of die van de andere ouder. En als je daar zelf nog niets mee hebt gedaan, dan kun je daar eigenlijk ook je kind niet bij helpen. Als je zelf faalangst hebt, dan is de kans groot dat je kind dat ook krijgt. En dat het lastig is om hem daarin te begeleiden. Want kun je dan een rolmodel zijn? Datzelfde geldt voor het leren oplossen van conflicten. Als je zelf licht ontvlambaar bent, dan is het des te lastiger als je ontdekt dat je kind vergelijkbaar gedrag vertoont.

 

Als je arm bent dan hebben andere problemen voorrangEn er is nog iets wat het lastig maakt, zo schrijft hoogleraar maatschappelijke opvoedingsvraagstukken Micha de Winter in een interview in diezelfde krant (de Volkskrant, 24 augustus 2010). “De grote bezorgdheid over kinderen is ook typisch een verschijnsel onder hoogopgeleiden. Dat heeft te maken met het bombardement aan informatie waaraan je wordt blootgesteld als je kinderen hebt. Als je arm bent, spelen vragen als: heeft mijn kind ADHD, geef ik hem wel genoeg aandacht, veel minder. Ander problemen hebben dan voorrang.”

 

Opvoeden lijkt wel een project

Een andere interessante maatschappelijke ontwikkeling die hij beschrijft zullen ook veel ouders herkennen: “Een van de problemen is de tijd, of eigenlijk het gebrek eraan. Iedereen is drukdrukdruk, ouders willen alles tegelijk.” “Je kunt zeggen: daar kies je zelf voor, maar ja: de hypotheek moet betaald, de eigen loopbaan moet voorspoedig gaan, en intussen moet je ook nog heel goed voor je kinderen zorgen; dat is bijna ook een project.”

 

Kramp heeft geen zinWat mij in de praktijk opvalt is dat er veel zorgen zijn: gaat het wel goed met mijn kind, wordt hij wel gelukkig, haalt hij wel goede cijfers op school, krijgt hij geen ongeluk? Vanuit die zorgen ontstaat er onzekerheid, een kind is namelijk niet maakbaar. Het enige wat je als ouders kunt doen is goed voor jezelf zorgen. In het Jeugdjournaal gaf een jongen van 11 jaar een goede tip: “Mijn moeder zou gewoon eens een dag kindervrij moeten nemen en doen waar ze echt zin in heeft.” “Dan is ze de volgende dag weer relaxed en maakt ze zich niet meer zo’n zorgen om alles.” Want met zorgen maken over wat er allemaal mis kan gaan, los je uiteindelijk niets op.